illustraties: Steef Liefting
Ploegsma, maart 2020
Henk woont in Rotterdam, tot de stad door de Duitsers gebombardeerd wordt. Jeanne denkt samen met haar vriendin Bets een fijne zomervakantie te hebben, tot Bets ineens naar een kamp in Polen moet vertrekken. Corri heeft in de koude winter van 1944-1945 altijd honger. Annie’s ouders zijn lid van de NSB. George en zijn kleine zusje Ursula worden zonder hun ouders naar een concentratiekamp afgevoerd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er ook door kinderen en jongeren dagboeken bijgehouden. Veel van deze dagboeken zijn later verzameld door het NIOD. Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda selecteerden fragmenten uit veertien dagboeken, zeven van jongens en zeven van meisjes, en maakten er verhalen van. Ze geven een veelzijdig beeld van de gedachten, gevoelens, angsten en hoop van jongeren tijdens de oorlog.
Het zijn dus niet de originele dagboekaantekeningen die je leest. Dat is soms wel jammer, want door de verhalen van de eerste naar de derde persoon te ‘vertalen’, staan ze vaak wat verder van de lezer vandaan. Anderzijds zijn natuurlijk niet alle jonge schrijvers stilistisch zo begaafd geweest als bijvoorbeeld Anne Frank was.
Wat indruk maakt, zijn de epiloogjes die na elk verhaal zijn opgenomen. Ze vertellen hoe het verder ging met de jonge schrijvers, of dat niemand het weet, omdat het dagboek ineens stopt. Juist door deze extra informatie, realiseer je je dat dit ‘echt’ is: de jonge schrijvers maakten 75 tot 80 jaar geleden hun aantekeningen, aten tulpenbollen, hakten ’s nachts een boom om voor het hout, hadden luizen, luisterden stiekem naar Radio Oranje en hielpen hun Joodse vriendin door merkjes in haar kleren te naaien voor als ze in een werkkamp zou zijn.
Naast de oorlog sluipen ook de ‘gewone’ zaken de verhalen binnen: een beetje verliefd zijn op een leuke jongen, een weddenschap met je opa, zwemmen in een meertje in het bos, een slaapliedje zingen voor je kleine zusje. Dat ging ook gewoon door in de oorlog.
Oorlog in inkt is een boek om in huis of in de klas te hebben en om samen over te praten. Iedereen kan in een situatie terecht komen die hij of zij absoluut niet wil. Dat weet je als je alle verhalen hebt gelezen. Oorlog in inkt is geschikt voor lezers van tien jaar en ouder.